Stralen voor autorestauratie: zo pak je het veil

Wanneer heeft het stralen van je auto zin?

Roest die onder de lakrand vandaan kruipt, poedercoating die loslaat of pitting op een remklauw. Stralen haalt verontreinigingen tot in de poriën weg en legt het kale metaal weer bloot. Voor onderdelen als subframes, draagarmen, velgen, hitteschilden en stalen bumpers werkt het vaak sneller en consistenter dan schuren. Op dun plaatwerk van de carrosserie kan het ook, al vraagt dat om meer finesse om vervorming te vermijden.

Wanneer zandstralen?

Twijfel je of stralen nodig is, kijk dan naar de staat van het oppervlak. Zit roest vast in naden of bij puntlassen, dan kom je er met hand schuurwerk zelden goed bij. Stralen bereikt die plekken wel en creëert tegelijk een ideale hechtingsruwheid voor primer. Bij kunststoffen en zachte metalen volstaat vaak een mild medium of zelfs alleen ontvetten, zodat je niet onnodig materiaal wegneemt.

Media en oppervlak: kies de juiste korrel

Het straalmedium bepaalt het resultaat. Korund is agressief en geschikt voor zware roest op staal of gietijzer. Glasparel geeft een satijnglans op aluminium en roestvast staal zonder diepe krassen. Soda werkt mild en is handig om lak te verwijderen terwijl het basismateriaal gespaard blijft. Voor delicate aluminium delen of interieur beugels kun je denken aan walnootschil of kunststofgranulaat.

Kies ook de korrelgrootte slim. Fijner grit (80–120 mesh) levert een strak profiel voor primer op, grover grit hapt sneller maar laat meer ruwte achter. Test altijd op een verborgen stukje en begin met lagere druk. Wil je een zandstraler kopen, let dan op of je verschillende media en nozzles kunt gebruiken, zo blijf je flexibel per klus.

Apparatuur die meegroeit met je projecten

Voor losse onderdelen werkt een straalcabine netjes en stofarm. Ga je chassis- of bodemdelen aanpakken, dan is een drukstraalketel of sifoonsysteem praktischer. Let op de luchtaanvoer: een nozzle van 3–4 mm vraagt al snel 300–400 l/min effectieve lucht, bij 5–6 mm loopt dat richting 500–700 l/min. Een compressor met voldoende ketelinhoud en duty cycle voorkomt dat je om de haverklap moet pauzeren.

Een waterafscheider en droger zijn geen luxe. Vocht klontert het medium en veroorzaakt onregelmatig straalbeeld. Denk ook aan een degelijke stofafzuiging in de cabine, heldere verlichting en slijtvaste handschoenen. Veel werkplaats leveranciers, waaronder Datona, bieden complete sets en losse upgrades, zodat je jouw opstelling stap voor stap kunt verbeteren.

Stappenplan: van voorbereiding tot afwerking

Voorbereiding

Reinig het onderdeel grondig met ontvetter en borstel grof vuil weg. Demonteer rubbers, lagers en plastic kappen. Masker schroefdraad, afdichtvlakken en paspennen met hittebestendige tape of dopjes. Vul de straalpot met het juiste medium en controleer drukregelaar, slangverbindingen en nozzle.

Stralen

Begin op 2–3 bar voor dun plaatwerk en 4–6 bar voor massieve delen. Houd de nozzle op 10–20 cm afstand en in een hoek van circa 30–45 graden. Beweeg gelijkmatig in overlappende banen, alsof je een gazon maait. Blijf niet hangen op één punt om putten of vervorming te voorkomen. Zie je een gelijkmatige matte finish zonder glanzende stippen of diepe groeven, dan zit je goed.

Nabehandeling

Blaas het oppervlak schoon en ontvet opnieuw. Breng binnen één uur een zinkrijke of epoxyprimer aan om vliegroest te voorkomen. Poedercoaten of lakken doe je pas nadat de primer volledig is uitgehard volgens de specificaties. Voor aluminium kun je na glasparelen ook kiezen voor een sealer die vlekken tegengaat.

Veelgemaakte fouten die je makkelijk voorkomt

Te hoge druk op dun plaatwerk

Op motorkappen en deuren geeft te veel druk warmte en spanning. Werk met een fijne korrel en lagere druk, en houd de nozzle in beweging. Voel af en toe met de hand of het paneel niet opwarmt.

Vocht in de luchtlijn

Een compressor die lang draait warmt op. Warme lucht bevat meer vocht en slaat neer in de slang. Monteer een nageschakelde waterafscheider en laat de ketel dagelijks leeglopen. Bewaar het straalmedium droog en afgesloten.

Onvoldoende masking

Een vergeten lager of keerring is zo aangetast. Werk met pasdoppen en siliconen pluggen voor gaten en schroefdraad. Neem vijf minuten extra voor masking en bespaar jezelf uren herstelwerk.

Geen controle van nozzle en medium

Een uitgesleten nozzle vergroot de luchtvraag en maakt het straalbeeld ongelijk. Meet de opening periodiek en vervang tijdig. Zeef gebruikt medium om vuil en grote brokjes te verwijderen en houd de korrelconsistentie op peil.

Veiligheid zonder gedoe

Draag een P3-stofmasker of persluchthelm, zeker bij intensief werk. Voeg een gelaatscherm en strakke kap toe zodat er geen grit in je nek kruipt. Oorkappen, stevige handschoenen en een overall met manchetten maken het compleet. Werk buiten met de wind in de rug of gebruik een cabine met afzuiging. Let op buren en omgeving, want grit kan verwaaien en krassen veroorzaken op lak of ramen in de buurt.

Praktische tips uit de werkplaats

Test je instellingen altijd op de binnenzijde van een wiel of de onderkant van een beugel. Noteer druk, nozzle en medium, zo kun je succesvolle resultaten reproduceren. Werk in korte sessies om warmteopbouw te beperken en plan nabehandeling klaar, inclusief primer en ontvetter. Bij velgen werkt eerst glasparelen en daarna een korte korundbeurt op zware plekken verrassend efficiënt.

En als je toch bezig bent, upgrade de luchtleiding met snelkoppelingen met volle doorlaat. Je compressor draait rustiger en jij werkt sneller met hetzelfde, strakke eindresultaat.